Yetişkinlerde Ortodontik Tedavi
YETİŞKİNLERDE ORTODONTİK TEDAVİ
Ortodonti, diş-çene-yüz bölgesini ilgilendiren bozuklukların oluşmasını önlemek; mevcut bozuklukların ilerlemesini durdurmak ve tedavi etmek;bununla birlikte iyi bir estetik ve fonksiyon (ısırma,çiğneme,konuşma,gülme) sağlamayı hedefleyen bilim dalıdır.
Çapraşık ve kötü konumlanmış dişlerin, ne kadar iyi fırçalanırsa fırçalansın, tam olarak temizlenmesi mümkün değildir. Mutlaka diş aralarında gıda artığı kalır ve bu hastaların, çürük oluşumu ve diş eti hastalıklarına yakalanma riski yüksektir. Bu tür diş eti problemlerinde kemik kaybı ve dişlerin erken yaşta kaybedilme riski vardır.
Ayrıca kapanış bozuklukları, çene kaslarında daha fazla baskıya neden olarak; Temporomandibular eklem problemlerine; böylece baş ağrısına, sırtta ve omuzda ağrıya neden olabilirler. Çapraşık dişler, estetik olarak istenmeyen bir görünüme sebep olurlar. Bu nedenle gülerken ağzın kapatılması çok karşılaşılan bir sonuçtur.
Temelde ortodontik tedavinin asıl hedefleri; çiğneme ve konuşma fonksiyonunun düzeltilmesi, daha iyi bir ağız hijyeni ve estetiğin sağlanması ile hastanın toplum içinde kendine olan güvenini artırarak psikolojik destek sağlamaktır.
Günümüzde estetiğin kazandığı önemle birlikte, ortodontik tedavi talep eden erişkin sayısı belirgin olarak artmıştır. Dişlerindeki çapraşıklıklar nedeniyle gülümsemekten kaçınan bireyler için sağlıklı ve güzel bir gülümseme sosyal hayatta özgüveni arttıran bir unsurdur. Dişlerin sıralanmasındaki değişim dudak desteğini ve yüzün görünümünü de olumlu etkilemektedir.
Ortodontik tedavi her yaşta mümkündür. Erken yaşta tedavi şansı bulamamış erişkin bireyler de her yaşta ortodontiste başvurabilirler. Çocuklarda olduğu gibi erişkinlerdeki diş çapraşıklıkları da braketler (diş teli) ile düzeltilir. Çenelerde meydana gelen gelişimsel ve doğumsal problemlerde yüz estetiği çok fazla etkilenir ve hastalarda psikolojik problemlere neden olabilir. Ayrıca bu tür malokluzyonlu bireyler ağızlarını tam olarak kapatamayıp ısırma, çiğneme, solunum problemleri yaşarlar. Bu problemler vücudun çeşitli bölgelerinde (mide, kalp…vs.) pek çok soruna yol açabilirler. İskeletsel anomali diye adlandırılan çenelerin büyük veya küçük, önde veya geride olduğu durumlarda, erişkin bireyin büyümesi tamamlanmış olduğu için ortognatik cerrahi adı verilen bir ameliyat uygulanır.
Erişkinlerde görülen ortodontik problemlerin bir kısmı yıllar içinde kaybedilen dişler nedeniyle ortaya çıkar. Kapsamlı bir ortodontik tedavi istenmese bile, eksik dişlerin telafisinde implant veya köprü yapılabilmesi için kısa süreli ortodontik tedavi( tel tedavisi) gerekebilir.
Erişkin hastalar için, baketlerin ( diş tellerinin) daha olay kabul edilmesini sağlayan estetik/porselen braket seçenekleri mevcuttur. Görünmeyen diş teli olarak adlandırılan, braketlerin dişlerin iç yüzeyine yapıştırıldığı lingual teknik bir başka seçenektir. Şeffaf apareylerle tedavi uygulanabilecek bir başka yöntemdir.
ŞEFFAF PLAKLARLA ORTODONTİ:
Ortodontik tedavilerde gelinen en son teknolojilerden biri olan şeffaf plaklar, dişlerinizi düzeltmek için uygulanan telsiz ortodontik tedavidir . Şeffaf plak sisteminde dişlerinizi düzeltmek için sizin ağzınıza özel olarak hazırlanmış düzeltici plaklar kullanılır. Doktorunuz ağzınızdan ölçü alır ve bu ölçüler CAD-CAM sistemi denilen 3 boyutlu tarama yöntemi ile bilgisayar ortamına aktarılır. Sanal ortama aktarılmış olan dişler bilgisayar simülasyonu ile hareket ettirilir. Tedavi planınız sanal ortamda oluşturulduktan sonra tedavi sonunu üç boyutlu olarak görebilirsiniz. Hasta ve hekim tedavi sonunda dişlerin nasıl olacağını üç boyutlu modellerde görerek üretim onayı verirler. Böylece size özel gülümseme tasarımını hekiminizle beraber yapabilirsiniz. Tedavi sonunda istemediğiniz bir sonuçla veya sürprizle karşılaşmaz ve hayal kırıklığına uğramazsınız. Bu plaklar yumuşak, rahat ve tamamen şeffaf olup dişlerinizin üzerine oturur. Bu plakları takmanız sonucunda dişleriniz yavaş yavaş ortodontistinizin planladığı yere yerleştirilir.
Telsiz ortodontik tedavi fırsatını sunan şeffaf plakların en önemli tercih edilme nedeni, dişlerinizin çapraşıklığını düzeltirken dişlerinizi tedavi ettirdiğinizi kimsenin anlamamasıdır. Şeffaf plaklar ile tedavi geleneksel braketleme yöntemlerine göre daha konforludur, ağız içinde herhangi bir tel veya metal parçası olmadığı için batma ve yara oluşumu olmaz, tedavi geleneksel tel tedavisine göre daha ağrısızdır. Konuşmaya olumsuz bir etkisi yoktur, sunumlarda toplantılarda çıkartmaya gerek kalmaz. Şeffaf plakların en önemli özelliği, günlük yaşamınızı olumsuz anlamda kesinlikle etkilemiyor olmasıdır. Öncelikle, şeffaf plaklarağzınızda hemen hemen hiç görünmez ve tedavi süresince istediğiniz gibi gülmeye devam edebilirsiniz. Plaklarınızı yemek yerken, bir şey içerken ya da diş fırçalarken kolayca çıkartabilir, dilediğiniz yemeği yiyebilirsiniz. Tedavi metalsiz yapıldığı, yumuşak plaklar kullanıldığı için diş ve diş etlerinizi rahatsız edecek bir durum yaşamazsınız.Braketlerden farklı olarak yemek sırasında istediğiniz gibi çıkartabilirsiniz. İstediğiniz zaman dişlerinizi fırçalayabilir ve diş ipi kullanabilirsiniz.Doktordaki randevu süreniz de herhangi bir tel ayarlaması , değişimi olmayacağı için kısa sürecektir.
LİNGUAL BRAKETLERLE ORTODONTİK TEDAVİ
Lingual ortodontik tedavi sabit tel tedavisi yöntemlerinden biridir . Latince ‘lingua’ ‘dil’ anlamına gelmekte olup dişlerin dil tarafındaki yüzeylerinden yapılan tedavi demektir. Ortodontik tellerin tedavi esnasında hastalarda görsel bir rahatsızlık yaratması, böyle bir tedavi yönteminin geliştirilmesi için itici güç olmuştur.. Bu tedavide hastalar için en büyük avantaj, dişlerin üzerine yapıştırılan sabit braketlerin, dudak tarafında değil dil tarafında olmasıdır. Böylelikle dişlerin üzerinde hiçbir şey görünmez. En estetik ortodontik tedavi lingual ortodontik tedavidir.
Oldukça estetik olan bu tedavi yönteminde hastaların karşılaştığı en büyük problem konuşma bozukluğudur. Apareyler dil tarafında olduğundan, sesler çıkarken bu apareylere çarparak çıkacağı için ‘’t’’ ‘’s’’ ‘’d’’ gibi bazı harflerin fonasyonu çok güç olacaktır. Ayrıca dil ucunda hafif tahrişler de olabilmektedir. Hastaların bunlara alışması 1 aylık bir süreyi kapsayabilmektedir. Bu yöntem diğerlerine göre biraz daha pahalı bir yöntemdir.
ORTOGNATİK CERRAHİ
Ortodontik tedavi öncelikle dişlerin görünümünü ve dudakların kontürünü etkilemektedir, bununla birlikte büyüme ve gelişim döneminde uygulanan fonksiyonel ortodontik tedaviyle iskeletsel değişiklikler oluşturmak mümkün olmaktadır, ancak erişkin bireylerde dudak ve dişler dışında kalan burun, çene ucu gibi sert ve yumusak dokularda böyle değişiklikler meydana getirmek olası değildir. Ortognatik cerrahi sayesinde erişkin bireylerde de burun, dudak ve çenede belirgin değişiklikler elde edilebilmektedir. Bu sayede bireyler yeni bir dış görünüme kavuşmakta ve çok büyük oranda bu değişimden memnun kalmaktadırlar
Ağır iskeletsel sapması olan ve büyüme gelişimini tamamlamış hastalarda dentofasiyal deformitelerin düzeltilmesinde, iskeletsel ilişkiyi düzeltmek amacıyla ortodonti ve cerrahi işbirliği ile uygulanan prosedürler ortognatik cerrahi olarak adlandırılmıştır. Ortognatik cerrahinin amacı; hastalara daha iyi bir estetik görünüm ve fonksiyon kazandırarak psikososyal olarak hastayı istediği konuma getirebilmektir .
Ortognatik cerrahi operasyonları gerek alt çeneye gerek üst çeneye gerekse her ikisine birden yapılan uygulamalarla birçok dentofasiyel anomalinin düzeltilmesinde, diş dizisinin ve yüzün estetik olarak iyilestirilmesinde, tüm çene ve diş fonksiyonlarının düzeltilmesinde rutin olarak kullanılmaktadır . Bu operasyonlar ile çeneleri uzayın üç yönünde de hareket ettirmek imkan dahilinde olmaktadır, bu durum ortodontik tedavinin sınırlarını aşan olgularda da uygulanabilmelerini mümkün kılmaktadır. Ortodontik tedaviyle düzeltilemeyen ciddi dentoalveoler anomalilerin ortognatik cerrahiyle tedavisi neticesinde, kişilerin sağlıklı bir oklüzyona kavuşmasıyla çok daha etkin bir çigneme fonksiyonuna kavuştuğu, hatta operasyon öncesinde var olan temporomandibuler eklem (TME) rahatsızlıklarının ve ağrısının da düzelen oklüzyona bağlı olarak büyük oranda iyileşme gösterdigi yapılan çalısmalarda gösterilmiştir .
Mevcut problem radyograflar, fotoğraflar ve model incelemesi sonucunda tespit edilir. Ortodontist ve cerrahın beraber çalışmasını gerektiren bu operasyon, dişlerin ortodontik tedaviyle sıralanmasını takiben bir plastik cerrah veya maksillofasiyal cerrah tarafından genel anestezi altında yapılır. Ortognatik cerrahi öncesinde mutlaka braketlerle ( diş teli ile) ortodontik tedavi uygulanır. Dişlerin ameliyat sonrasında birbiriyle iyi kapanışını (okluzyonu) sağlamak için dişlerin ortodontik tedavi ile doğru konumlarına getirilmesi gerekir. Aksi takdirde ameliyat sonucunda iyi bir çiğneme yani fonksiyon sağlanamaz.
Alt çenenin önde olması ; Alt çenenin geride olması; Üst çenenin önde olması; Üst çenenin geride olması; Yüzde ve alt çenede asimetri; Üst çenede dişetlerinin fazla görünmesi durumlarında ortognatik cerrahi uygulanması gerekir.
Ortognatik cerrahi, bireyin büyümesi tamamen bittikten sonra yapılır.